Znaczenie tłumaczenia zwrotnego testu psychologicznego

Gdy się przygotowuje polskie wersje takich testów „słownych”, jak: kwestionariusze osobowości, skale postaw i opinii, skale wartości, powinno się – co stało się już standardem postępowania translatorskiego w takich przypadkach – dokonywać nie tylko tłumaczenia z języka oryginału na język polski (co jest, rzecz jasna, oczywiste), lecz także tłumaczenia, „retranslacji”, polskiej wersji testu na język oryginału, czyli dokonywać tłumaczenia zwrotnego (back translation).

Dopełnieniem tej procedury jest przeprowadzenie badań porównawczych za pomocą obu wersji językowych – wersji w języku X oraz wersji w języku polskim. Badania te powinny być prze prowadzone na osobach, których językami ojczystymi są dwa języki, np. angielski i polski, które wychowywały się w obu środowiskach językowych, np. dzieci małżeństw mieszanych (o takich osobach mówimy, że są bilingwalne – bilingual subjects). Ponieważ nie tak łatwo skompletować próbę złożoną z takich osób, badacze często prowadzą badania na studentach filologii obcych. Jest to jednak tylko połowiczne rozwiązanie, gdyż władanie, nawet biegłe, danym językiem obcym nie jest równoznaczne z przejęciem nawyków kulturowych oraz określonym odbiorem subtelnych znaczeń kulturowych właściwych dla osób, które całe lata spędziły w danym kraju. Można też prowadzić badania na osobach, które już jako dorosłe wyjechały do danego kraju i zdążyły się w nim zadomowić (np. przez małżeństwa z obcokrajowcami).