Typologie sprawców przestępstwa zgwałcenia

W literaturze podejmowane są próby sformułowania typologii sprawców innych przestępstw seksualnych, przede wszystkim zgwałceń. Większość typologii odwołuje się do motywacji jako kryterium podziału sprawców (Groth, Burgess i Holmstrom, 1977; Groth i Birnbaum, 1979; Hazelwood, 1987; Knight i Prentky, 1990). 

Typologia zaproponowana przez Roberta R. Hazelwooda (1987) − model władzy i agresji − wykorzystywana m.in. przez FBI w procesie profilowania sprawców zgwałceń, wyróżnia pięć typów czynów (i sprawców):

• zgwałcenie przywracające władzę (power-reassurance) − popełniane przez sprawców doświadczających dysfunkcji seksualnych, którzy w zgwałceniu poszukują potwierdzenia swojej męskości i sprawności seksualnej; 
• zgwałcenie potwierdzające władzę (power-assertive), gdzie czyn jest sposobem na ugruntowanie dominacji mężczyzny nad kobietą; 
• zgwałcenie motywowane złością i chęcią odwetu (anger-retaliatory), które stanowi wyraz zemsty mężczyzny za odrzucenie lub zniewagi ze strony kobiet − zarówno te realne, jak i wyobrażone; 
• zgwałcenie motywowane złością i podnieceniem (anger-excitation) − zgwałcenie stanowi wyraz sadystycznej agresji leżącej u podłoża podniecenia seksualnego sprawcy (której celem jest upokorzenie i zadanie cierpienia ofierze); 
• zgwałcenie okazjonalne (opportunistic), w związku z którym gwałciciel dokonuje napaści seksualnej niejako przy okazji innego przestępstwa (np. kradzieży z włamaniem), którego podstawowym celem nie było dokonanie zgwałcenia.