Teorie kognitywne jako teoretyczna podstawa resocjalizacji

Zgodnie z teorią poznawczą, polemizującą z podejściem behawioralnym, człowiek posiada zdolność do autorefleksji i samoregulacji i jest istotą intencjonalną (Bandura, 2001). W teoriach kognitywnych w zakresie regulacji zachowania człowieka akcent pada przede wszystkim na procesy poznawcze.

Aktywność człowieka (w tym jego działania przestępcze) stanowi efekt ustalania relacji między człowiekiem (Ja) a otoczeniem. W teoriach tych podkreśla się znaczenie myślenia, pamięci i uwagi (Anderson, 2000; Bandura, 2001).

Osobowość człowieka według teorii poznawczych rozumiana jest jako system informacyjny. Kształtowanie systemu poznawczego odbywa się dzięki procesom uczenia się, a zachowanie człowieka (w tym zachowanie przestępcze) uwarunkowane jest tym, w jaki sposób podmiot interpretuje samego siebie, innych ludzi oraz własną relację ze światem. Zachowanie człowieka zależy nie tyko od sytuacji, w której się znajduje, ale także od indywidualnej interpretacji poznawczej tej sytuacji.