Rodzaje odpowiedzialności psychologów w praktyce zawodowej

Każdy obywatel podlega odpowiedzialności cywilnej i karnej. W kontekście pracy zawodowej w zawodzie psychologa również należy się liczyć z tego rodzaju odpowiedzialnością. Wykonując zawód zaufania publicznego, psycholog podlega jeszcze innym, dodatkowym rodzajom odpowiedzialności.

Odpowiedzialność karna

W razie dopuszczenia się przez psychologa czynu karalnego w trakcie świadczenia usług psychologicznych poszkodowany lub świadek może, a czasem nawet powinien zawiadomić prokuraturę o popełnieniu przestępstwa. Wtedy na wniosek poszkodowanego lub z urzędu (w zależności od prawnej kwalifikacji czynu) wszczęte zostanie postępowanie karne.

W ostatnich latach media informowały o nielicznych wypadkach wszczęcia postępowania karnego wobec psychologów. Sprawy te dotyczyły przestępstw seksualnych i podlegały postępowaniu jak wszystkie inne sprawy tego typu. Co ciekawe, ani fakt wszczęcia postępowania, ani zawieszenie w prawach członka stowarzyszeń branżowych, ani nawet samo orzeczenie winy nie miały wpływu na prawo wykonywania zawodu, które w Polsce ma charakter dożywotni. Jednakże, nie wyróżniając zawodu psychologa i nie nadając mu rangi zawodu zaufania publicznego, tak jak w wypadku każdego innego zawodu sąd może orzec w charakterze kary dodatkowej zakaz wykonywania określonego zawodu na podstawie art. 41 § 1 kodeksu karnego (Dz.U. z 2019 r., poz. 1950):

Art. 41. § 1. Sąd może orzec zakaz zajmowania określonego stanowiska albo wykonywania określonego zawodu, jeżeli sprawca nadużył przy popełnieniu przestępstwa stanowiska lub wykonywanego zawodu albo okazał, że dalsze zajmowanie stanowiska lub wykonywanie zawodu zagraża istotnym dobrom chronionym prawem.