Psycholog-profesjonalista jako doradca i autor ekspertyz

Wśród problemów wymagających psychologicznych ekspertyz są między innymi kwestie systemowego zapobiegania uzależnieniom, organizacji pracy zespołów, ergonomicznych rozwiązań technicznych, specjalistyczne problemy psychologii lotniczej, wojskowej, zdrowia, rehabilitacji, sądowej i penitencjarnej czy transportu. 

Eksperci muszą się mierzyć nie tylko z problemami wymagającymi specjalistycznej wiedzy i interdyscyplinarnego podejścia, lecz także dotykają kwestii podstawowych kontrowersji teorii psychologicznej, jak na przykład: co ma większy wpływ na zachowanie: cechy temperamentu i osobowości czy sytuacja rozumiana jako określone nasilenie stresu i poznawcza interpretacja relacji z otoczeniem społecznym, albo udział czynników emocjonalnych i racjonalnej kontroli w zachowaniu i motywacji (Oleś, 2004).

Specyficzne miejsce wśród ekspertyz zajmuje psychobiografia rozumiana jako psychologiczna interpretacja zachowania, historii życia i wytworów osoby, przeprowadzona na kanwie teorii psychologicznej. Psychobiografia obejmuje opis i wyjaśnienie postępowania, aktywności i relacji z ludźmi oraz światem społecznym (lub naturą) danego człowieka, najczęściej z jakiegoś powodu niezwykłego. Niezwykłość może wynikać z twórczości albo połączenia heroizmu i poświęcenia, albo dojrzałości i patologii. Psychobiografia to odrębny rodzaj twórczości naukowej na pograniczu psychologii (jako nauki społecznej) i humanistyki. Są jednak powody, by w tym rozdziale pomieścić kilka uwag na ten temat.