Przestępczość nieletnich w świecie wirtualnym – mowa nienawiści i hejt

Coraz więcej negatywnych zachowań (w tym czynów karalnych) nieletnich rozgrywa się w świecie wirtualnym. Nowe media, poza oczywistymi korzyściami dla dzieci i młodzieży, niosą również szereg zagrożeń.

Mowa nienawiści (hate speech) to według Rekomendacji Komitetu Ministrów Rady Europy wszelkie wypowiedzi, które szerzą, propagują czy usprawiedliwiają nienawiść rasową, ksenofobię, antysemityzm oraz inne formy nienawiści bazujące na nietolerancji m.in. nietolerancję wyrażającą się w agresywnym nacjonalizmie i etnocentryzmie, dyskryminację i wrogość wobec mniejszości, imigrantów i ludzi o imigranckim pochodzeniu (Council of Europe, 1997).

Szerszą definicję proponuje Lech Nijakowski (2008), według którego mowa nienawiści polega na przypisywaniu szczególnie negatywnych cech lub wzywaniu do dyskryminujących działań wymierzonych w określoną kategorię społeczną, zwłaszcza taką, do której przynależność jest postrzegana jako naturalna, a nie wynikająca z wyboru. Natomiast hejt (od ang. hate – nienawidzić) jest pojęciem szerszym od mowy nienawiści i obejmuje wypowiedzi, które są agresywne, przekraczają granice kultury wypowiedzi, choć nie spełniają kryteriów definicyjnych mowy nienawiści (Włodarczyk, 2014). Hejt internetowy obejmuje wypowiedzi służące oczernianiu, napastowaniu, wykluczeniu i nawoływaniu do przemocy przeciwko określonym osobom lub grupom na podstawie przypisanych im charakterystyk (np. pochodzenia, rasy, płci, religii lub seksualnej orientacji) za pośrednictwem technologii informacyjnych i komunikacyjnych (Howdon, Oksanen i Räsänen, 2015; Räsänen i in., 2016).