Postrzeganie ciała we współczesnym świecie

Postrzeganie ciała i dbałość o nie są uwarunkowane czynnikami kulturowymi i społecznymi. Ulegały one zmianom w różnych okresach historii (Błajet, 2006). Na rolę tych czynników zwrócił uwagę M. Demel (2002, s. 15), pisząc o procesie „uczłowieczania ciała” – „dostosowywania jego funkcji i kształtu do norm społeczno-kulturowych, m.in. do aktualnych kanonów estetycznych”.

We współczesnych społeczeństwach konsumpcyjnych pozostających pod silnym wpływem kultury popularnej ciało (jego wymiar biologiczny i fzjologiczny) zostało „uwikłane” w nowe, złożone zjawiska. Należą do nich m.in.: odmienne dostosowywanie ciała do wymogów płci kulturowej i indywidualizacja ciała stanowiąca trzeci etap w procesie „cywilizowania ciała” . „Ciała zindywidualizowane są w dużym stopniu świadome same siebie i postrzegają siebie jako zasadniczo różne od innych ciał. Zapach, smak, typy zachowań stają się bardziej sprawą indywidualnego wyboru i stylu niż elementem łączącym z innymi. Świadomość własnego ciała prowadzi do zwiększenia poziomu jego kontroli […]. Zwiększona kontrola dotyczy przede wszystkim kobiet” (Buczkowski, 2005, s. 71). Indywidualizacja ciała doprowadziła do uznania go za kategorię „zadaną”, którą trzeba kształtować i zmieniać. Zygmunt Bauman (1995, s. 94) zwrócił uwagę na to, że „ciało jest dziś, w sposób niepodlegający dyskusji, własnością prywatną. Jego kultywowanie, jak uprawa ogródka działkowego, jest sprawą właściciela. Nie ma kogo, poza właścicielem, ganić, jeśli ogród porośnie chwastami, gleby nie użyźni się, jak trzeba, a w konewce wody zabraknie”.