Środki zabezpieczające to formy leczenia przymusowego niebędące karą, stosowane wobec osób z zaburzeniami psychicznymi, które popełniły czyn zabroniony i które sąd uznał za niebezpieczne dla porządku prawnego. Takie leczenie odbywa się w wyspecjalizowanych placówkach psychiatrycznych.

Organizacja leczenia i tym samym zakładów je realizujących została określona w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 10 sierpnia 2004 roku w sprawie wykazu zakładów psychiatrycznych i zakładów leczenia odwykowego przeznaczonych do wykonywania środków zabezpieczających oraz składu, trybu powoływania i zadań komisji psychiatrycznej do spraw środków zabezpieczających (Dz.U. 2004, nr 179, poz. 1854 z późn. zm.). 

Wyróżnione zostały:

• zakłady leczenia odwykowego; 
• zakłady dla sprawców przestępstw seksualnych, w tym ambulatoryjne; 
• oddziały psychiatrii sądowej; 
• Regionalne Ośrodki Psychiatrii Sądowej (ROPS).