Model eksperymentalny a model nieeksperymentalny ex post facto (EPF)

Stosowanie przez psychologów modelu nieeksperymentalnego EPF w badaniach empirycznych (zwłaszcza w psychologii klinicznej, psychologii wychowawczej czy psychologii osobowości) powodowane jest tym, że nie zawsze można używać bez ograniczeń mocniejszego poznawczo – alternatywnego modelu eksperymentalnego.

Badacz wyznający pogląd, że jedynie eksperyment prowadzi do wyników o najwyższej precyzji i daje podstawy do interpretacji przyczynowo-skutkowej zaobserwowanych zależności, zapewne postawiłby pod znakiem zapytania rezultaty badawcze uzyskane przez psychologów stosujących ów nieeksperymentalny model. Czy należałoby się z nim zgodzić? Moim zdaniem – nie do końca. W przeciwnym bowiem razie trzeba by umieścić sporą część wyników uzyskanych na polu subdyscyplin psychologicznych (wyżej wymienionych) poza granicami „prawdziwej nauki”.