Funkcje i cele duszpasterstwa więziennego

Duszpasterstwo więzienne zajmuje się spełnianiem religijnej posługi w zakładach karnych, aresztach śledczych i oddziałach zewnętrznych. Praca duszpastersko-penitencjarna z osobami osadzonymi polega na świadomym formowaniu postawy religijnej, która z kolei ma kształtować właściwą postawę osobistą i społeczną.

W większości zakładów penitencjarnych znajdują się kaplice, które umożliwiają właściwe przeżywanie religijności. Osiąganiu celów duszpasterstwa więziennego, oprócz czynności kultycznych, służą, w nie mniejszym stopniu, rozmowy indywidualne kapelanów i świeckich wolontariuszy z osadzonymi, kontakty z ich rodzinami, różne formy zajęć kulturalnych i dydaktycznych oraz terapia psychologiczna i teatroterapia.

Wśród priorytetów duszpasterstwa więziennego znajdują się: praca z młodocianymi przestępcami, z kobietami i funkcjonariuszami Służby Więziennej.

Role kapelana więziennego można rozpatrywać w wielowymiarowych kategoriach

Według dyrektora Okręgowej Służby Więziennej w Lublinie płk. Jerzego Nikołajewa zagadnienia duszpasterstwa więziennego można rozpatrywać w wielowymiarowych kategoriach. Pierwszą z nich jest rola kapelana w życiu więziennej społeczności. Rolę tę można analizować w trzech płaszczyznach: pastoralnej, korekcyjno-oddziaływującej i organizacyjno-integrującej. Podstawowa płaszczyzna to głoszenie Słowa Bożego, udzielanie sakramentów, moderowanie i animowanie życia religijnego w więzieniu.

Do drugiej zalicza się rola kapelana jako wychowawcy, terapeuty, wzorca postępowania, animatora życia kulturalno-sportowego. Natomiast rola organizacyjno-integrująca kapelana więziennego sprowadza się do bycia członkiem personelu więziennego, organizatorem więziennego życia charytatywnego, łącznikiem z parafią i światem zewnętrznym oraz łącznikiem z językiem i kulturą w sytuacji więźniów obcokrajowców (Nikołajew, 2009, s. 153–163).