Umiejętności terapeuty poznawczo-behawioralnego. Rozwój osobisty

Tu pojawia się budząca liczne kontrowersje kwestia: czy do osiągnięcia umiejętności niezbędne jest przejście przez adeptów terapii poznawczo-behawioralnej własnej psychoterapii. Funkcjonujące w środowiskach psychoterapeutycznych określenie psychoterapia własna oznacza, jak sama nazwa wskazuje, poddanie się procesowi leczenia, co z kolei zakłada diagnozę problemu lub zaburzenia.

Wśród założeń koncepcji poznawczo-behawioralnej trudno się doszukać takiego, które sugerowałoby konieczność odbycia psychoterapii przez terapeutów, chyba że sam terapeuta zmaga się z problemem wpływającym na jego pracę. 

Zapewne kwestia ta wymaga przeprowadzenia badań w środowisku samych psychoterapeutów

Dostępne wyniki badań nad efektami psychoterapii (nie tylko poznawczo-behawioralnej) nie wskazują na to, aby terapeuci, którzy przebyli własną psychoterapię, byli bardziej skuteczni od tych, którzy jej nie przechodzili. Rezultaty nielicznych badań dotyczących zależności między cechami charakteru terapeutów i cechami zachowania problemowego pacjentów są rozbieżne (Rakowska, 2005b). W jednym badaniu wykazano większą skuteczność terapeutów narcystycznych w leczeniu osób depresyjnych, a terapeutów neurotycznych – w leczeniu pacjentów lękowych; w innym nie stwierdzono żadnej zależności między cechami osobowości terapeutów a efektami leczenia. W badaniu zależności między dopasowaniem cech osobowości (według modelu tzw. Wielkiej Piątki) w diadzie pacjent–terapeuta a skutecznością terapii poznawczo-behawioralnej Dorota Nowocin (2013) stwierdziła, że podobieństwo pod względem neurotyczności pozwala przewidzieć większe ograniczenie objawów PTSD niż w diadach, w których terapeutka i pacjent znacznie się różnili pod względem neurotyczności, natomiast w przypadku otwartości na doświadczenie zależność była odwrotna. Należy podkreślić unikatowość tego typu analiz. Równie skąpe i zróżnicowane są wyniki nielicznych badań dotyczących związku między poddaniem się przez psychoterapeutę własnej terapii a jego skutecznością.