Pobrane z: psychologia.pwn.pl | E-mail użytkownika: | Data pobrania: 20.04.2024
MÓZG I UMYSŁ ARTYKUŁY

Proces spostrzegania w praktyce. Czytanie słów

16 maja 2022
Proces spostrzegania. Psychologia PWN

Czytanie jest złożonym procesem umysłowym, wymagającym zrozumienia. Jako takie stanowi przedmiot badań nad przetwarzaniem języka i rozumieniem tekstu. 

Oko zmienia punkt fiksacji (fixation point) mniej więcej cztery razy w ciągu sekundy (Rayner, 1997). Każda kolejna fiksacja oka na materiale bodźcowym trwa 200–225 ms, podczas gdy ruch sakkadowy gałek ocznych w miejsce następnej fiksacji – 25–30 ms. Jednak już po zafiksowaniu wzroku na materiale bodźcowym fotoreceptory odbierają informacje wizualne bynajmniej nie w sposób nieprzerwany. Połowa czasu fiksacji to okres refrakcji (odpoczynku) – oko jest na tyle „zmęczone” wysiłkiem motorycznym związanym z wykonaniem ruchu sakkadowego, że rejestrowanie danych zmysłowych nie jest w tym czasie możliwe. Zjawisko to nosi nazwę tłumienia sakkadowego (McConkie, 1983). Okres refrakcji trwa z reguły połowę czasu każdej fiksacji. Informacje wizualne są kodowane przez oko jedynie przez mniej więcej 100 ms podczas każdej fiksacji, co oznacza, że większość czasu pracy narządu wzroku jest przeznaczona na funkcjonowanie motoryczne, a jedynie 400 ms każdej sekundy jest czasem pobierania informacji o świecie zewnętrznym. Skoro tak, to umiejętność prawidłowej fiksacji wzroku (w odpowiednim miejscu przestrzeni) wydaje się kluczowym elementem procesu spostrzegania i rozpoznawania obiektów. Wagę tej umiejętności szczególnie podkreślają dane empiryczne dotyczące przebiegu czynności czytania.