Istotą sytuacji stresowej ujmowanej relacyjnie jest obecność wymagań zewnętrznych i/lub wewnętrznych będących na granicy możliwości przystosowawczych człowieka albo nawet je przekraczających. 

Jednostka odzwierciedla poznawczo tę sytuację; innymi słowy zdaje sobie sprawę z  zakłócenia równowagi adaptacyjnej i istniejących zagrożeń. Towarzyszą temu przeżycia emocjonalne, niekiedy bardzo przykre i intensywne. Jeśli uzmysłowimy sobie osiowe właściwości sytuacji stresowej, łatwo zrozumiemy, że pobudza ona do aktywności mającej na celu zarówno zmianę na lepsze samej relacji możliwości i  wymagań (zmianę sytuacji będącej źródłem stresu), jak i poprawę dokuczliwego stanu emocjonalnego. Tę aktywność specyficzną dla sytuacji stresowej określa się jako radzenie sobie ze stresem.