Teorie i modele kultury organizacyjnej

Kultura organizacji jest pojęciem wieloznacznym, o czym decyduje złożoność terminu “kultura” i “organizacja”. Pierwszy pochodzi od łacińskiego słowa cultura agri, które oznaczało uprawę i uszlachetnianie roli. Na grunt humanistyki wzmiankowane określenie przeniósł pisarz rzymski Cyceron w I wieku p.n.e., nadmieniając o cultura animi – kulturze ducha realizowanej przez filozofię.

Pojęcie kultury organizacyjnej

Współcześni badacze utrzymują, że za sprawą złożoności kultury nie ma konieczności, a nawet możliwości wskazania jej podstawowego znaczenia. Drugi termin, organizacja wywodzi się od łacińskiego słowa organum, tłumaczonego jako wyspecjalizowana część pełniąca funkcję w całości. Organizacja może być analizowana w trzech kontekstach: 

• rzeczowym, 
• czynnościowym,
• atrybutowym (Bielski, 2004). 

Przy rzeczowym rozumieniu kultura organizacyjna obejmuje normy i wartości przyjęte w organizacji. Nie można powiedzieć, że w danym przypadku jest ona pozytywna lub negatywna, silna lub słaba, ponieważ nie podlega wartościowaniu z uwagi na sprawność funkcjonowania zakładu pracy. Kultura organizacyjna – przy czynnościowym ujęciu – dotyczy stopnia znajomości w danym środowisku metod, zasad i technik postępowania zorganizowanego oraz umiejętności wykorzystywania ich w praktycznym działaniu. Przy założeniu atrybutowego znaczenia organizacji, na kulturę organizacyjną składają się wzorce moralne i zwyczajowe, funkcjonujące w świadomości pracowników przedsiębiorstwa, które mają istotne znaczenie w realizacji jego celów.